De kerk van Overschild is een Rijksmonument (nr. 513600/513601). Bron foto: Stichting Oude Groninger Kerken, 8 maart 2005. Licentie: Creative Commons.

 

In juli 2024 wordt de fundatie van de kerk aangepakt. De geconstateerde aardbevingsschade heeft dusdanig huis gehouden  dat het noodzakelijk is de fundering te versterken van de uit 1880 stammende kerk.
Daartoe wordt de hele kerk maar liefst anderhalve meter opgetild om  daarna een aantal meters boven de grond te zweven. De scheuren in de 45cm dikke muren zijn niet meer te negeren. De schade is tien jaar geleden al vastgesteld, maar nu pas wordt de schade aangepakt. De kerk komt op speciale aardbevingsisolatoren te staan. Dat zijn eigenlijk twee halve fruitschalen met een schijf ertussen die de schok van een beving opvangen. Bij een beving kan de onderkant bewegen, terwijl de bovenkant stil blijft staan.
Om de hele operatie door te voeren is de oude kerk als het ware aan de onderkant boven de fundering doorgezaagd. Daarna wordt het gebouw met vijzels opgetild en komt het tijdelijk op 29 ijzeren palen te staan.
In de zomer van 2025 moet de hele operatie klaar zijn en komt de kerk weer op de fundatie te staan[1].

 

Afb. links: Nederlands Hervormde Kerk: Overzicht noordwestgevel met geveltoren (opmerking: Gefotografeerd voor Monumenten In Nederland Groningen). Foto: J.P. Koning, april 1998, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, april 1998. Licentie: Creative Commons.

 

Rijksmonument
Rijksmonumenten omschrijft de kerk als volgt:

Complex bestaande uit een Nederlands Hervormde KERK met aangebouwde consistorie en een pastorie. De kerk is in 1880 opgetrokken in een Waterstaatsstijl. In 1925 wordt er een pastorie bijgebouwd naar een ontwerp van architect H.S. Buitenkamp uit Slochteren in Interbellum-architectuur.

 

Als de kerkelijke gemeente in 1919 zelfstandig wordt, is aan de achtergevel van de kerk een consistorie gebouwd die via een kleine hals met de kerk wordt verbonden. De pastorie wordt met de beroeping van de eerste predikant in 1926 ingewijd. Kerk, consistorie en pastorie verkeren in redelijk gave staat. De consistorie is in 1989 uitgebreid met een portaal en een w.c. waarbij de hals is verbreed en de indeling gewijzigd. De kerk heeft nog haar oorspronkelijke interieur, alleen is het orgel na de oorlog opgeruimd en de klok verdwenen. De klok is in 1946 vervangen door een nieuwe. In 1957 is de schuur achter de pastorie verbouwd en uitgebreid met een buiten de bescherming vallende aanbouw. De pastorie is niet meer in het bezit van de kerk en is in gebruik als woonhuis.

Het complex is gelegen aan de doorgaande weg door Overschild, vlakbij het kruispunt met de Kanaal- en de Meerweg[2].

 

Waardering

Complex bestaande uit een Nederlands hervormde kerk met aangebouwde consistorie en een pastorie van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een vrij jong Nederlands hervormd kerkelijk complex, met onderdelen uit drie verschillende periodes

- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van het complex

- vanwege de functionele en ruimtelijke relatie van de samenstellende onderdelen

- vanwege de karakteristieke ligging, midden in het dorp aan de doorgaande weg[2].

 

Beschrijving van de kerk

De Hervormde kerk is een kerk uit de late 19e eeuw. In 2002 is de kerk overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken. De zaalkerk wordt gekenmerkt door een sober soort neoclassicistische architectuur. De gevel, die boven het trasraam iets inspringt, is harmonieus opgezet met drie rondboogvensters en de ingang met ronde boog in dezelfde maatvoering. Het kerkorgel is in 1952 in de kerk geplaatst in de lege orgelkas die er al aanwezig is. Het is in 1945 gebouwd door Mense Ruiter en is afkomstig van een particuliere eigenaar in Minnertsga. In 2016 heeft de kerk aardbevingsschade als gevolg van de gaswinning in Groningen. Besloten wordt dan om de kerk te restaureren en te verbouwen tot theaterkerk en theeschenkerij met geld van de NAM en de provincie Groningen. In 2017 zou de verbouw gereed moeten zijn[3], maar een en ander is vertraagd door de aardbevingsschade.

Klik hier om naar het verhaal op RTV NOORD te gaan.